نشست علمی تخصصی بصیرت در تصمیم گیری سازمانی

نشست علمی تخصصی بصیرت در تصمیم گیری سازمانی با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن منطقی به همت انجمن مدیریت اسلامی وبا حضور پژوهش گران واعضای انجمن  در هجدهم خردادبرگزار شد.

دکتر منطقی  تصميم‌گيري را مهمترین کار مدیران وباعث تحول سازمان دانستند وبااشاره به  دو جزء اساسی تصمیم گیری یعنی اطلاعات و بینش بیان کردند دو شيوه تصميم‌گيري در دانش مديريت شناخته شده است. تصميم‌گيري عقلي (Rational decision making) وتصميم‌گيري مبتني بربصيرت(Intuition decision making).

استاد حوزه ودانشگاه تصميم‌گيري عقلاني را شيوه‌اي از تصميم‌گيري که داراي چارچوب منطقي و مدبرانه است تعریف کردند، به گونه‌اي که براي همه قابليت پذيرش دارد و براي همه مفهوم و قابل درک است. بر اين اساس در تصميم‌گيري عقلي، نبايد هيچ عامل بيروني اثر گذار باشد و مراحل تصميم‌گيري بدور از هر گونه تعصب و اعمال نظر شخصي، فقط در چارچوب عقلي و منطقي به نتيجه برسد.

تصمیم گیری بصیرتی رانوعي آگاهي که به صورت ناآگاهانه يا نيمه ‌آگاهانه رخ مي‌دهد و انسان به وسيله آن به حقيقت برخي از پديده‌ها پي مي‌برد. اين نوع آگاهي در افراد داراي سطوح متفاوتي است و مومنان مي‌توانند با استفاده از تهذيب نفس و کسب معنويت به سطوح بالاي اين آگاهي دست پيدا نمايند.

قائم مقام گروه مدیریت موسسه امام خمینی«ره»در ادامه نشست متذکر شدندکه در تصميم‌گيري مبتني بر عقل و بر بصيرت، مديران نيازمند اطلاعات هستند. هيچ يک از اين شيوه‌ها در خلاء رخ نمي‌دهد. اما بايد توجه داشت که تصميم‌گيري مبتني بر بصيرت، يک شيوه قابل استفاده است. زيرا در محيط پيچيده و متغير، مديران نيازمند سرعت در واکنش نشان دادن هستند. واز سوي ديگر در تصميم‌گيري مبتني بر بصيرت، بصيرت تحت تاثير ساختار ذهني افراد است. کساني که توانايي ذهني و روحي لازم را ندارند نمي‌توانند از اين شيوه استفاده کنند.

وی با اشاره به این که امکان استفاده از تصميم‌گيري مبتني بر بصيرت براي همه افراد فراهم نيست. بلکه افراد به تناسب توانمندي خود مي‌توانند از اين شيوه تصميم‌گيري استفاده کنند. از اين رو، مي‌توان چهار لایه بصیرت در بین انسان‌ها را شناسایی نمود: بصیرت عام، بصیرت میانه، بصیرت خاص، بصیرت اخص.

در لایۀ بصیرت عام  خیل عظیمی از مردم قرار می‌گیرند.  عمده‌ی حدس‌هایی که مردم پیرامون مسائل در پیش‌رو می‌زنند، نمونه‌هایی از این نوع بصیرت است. خواه حدس‌هایی باشد که مطابق با تمام واقعیت یا بخشی از واقعیت است و از بصیرت عام با نام حس ششم نیز می‌توان یاد کرد. تجارب افراد در طول زندگي و زمينه‌هاي متفاوت کاري نيز مي‌تواند قدرت تشخيص افراد را افزايش داده و آنان را نسبت به وقايع و پديده‌ها هوشمندتر ساخته و توانايي حدس را افزايش دهد.

عضو انجمن مدیریت اسلامی مهمترين راه دستيابي به بصيرت راستين بر اساس فرهنگ و معارف اسلامي، در تصميم‌گيري‌ها، دست‌يازيدن به اصل حقيقت دانست. وانسان‌ها با کسب تقواي الهي و تزکيه نفس مي‌توانند زمينه دريافت بصيرت حقيقي را از منبع حقيقت بدست آورند.بنابراين، مي‌توان گفت بصيرت راهي است براي دريافت حقيقت.

وی افزود: مراحل ابتدايي اين راه که آن را بصیرت عام می‌نامیم شايد براي همه ميسر باشد، اما دست‌يافتن به مراحل بالاي بصيرت که آن را بصیرت خاص نامیدیم، نيازمند کسب مدارج معنوي است. وبه بيان ديگر، مراحل ارزشمند بصيرت به طور معمول در اختيار همه قرار نمي‌گيرد؛ بلکه با تحصيل آمادگي‌هاي معنوي براي افراد قابل دست‌يابي مي‌باشد.

دکتر منطقی بصيرت يافتن را نيازمند زدودن حجاب‌ها و موانعي دانستند که اين ديد بينا را از انسان سلب کرده است.مديراني که مي‌خواهند بر اساس بصيرت تصميم‌گيري نمايند، نيازمند درک اين نکته هستند که مفهوم بصيرت با مفاهيمي نظير وسوسه، اوهام، پوچي‌گري، و ... تفاوت دارد. در واقع درک اين موضوع که بصيرت راهي براي دست‌يابي به حقيقت است، نه راهي براي سرگرمي و دور شدن از حقيقت گام مهمي در شکل‌گيري و تلاش براي دست يافتن به بصيرت است.

حجت الاسلام والمسلمین منطقی دو سطح روحی ومعنوی را برای  دريافت بصيرت لازم دانستند که سطح روحی، نشان دهنده‌ي تمايل داشتن يا درخواست کردن براي دريافت بصيرت است. وافرادي که چنين پذيرشي را ندارند و بر اين باورند که نمي‌توانند غير از تصميم‌گيري عقلي از شيوه‌ي ديگري استفاده کنند؛ در نتيجه به اين سطح وارد نمي‌شوند. در حالي که همه انسان‌ها بايد اين باور را داشته باشند که از سوي خداوند متعال توانايي‌هاي ذاتي ارزشمندي براي انسان به وديعت نهاده شده است؛ که انسان، مي‌تواند با استفاده از همه ظرفيت‌هاي وجودي خود، براي شناخت پيرامون خود استفاده نمايد.وسطح معنوی، سطح ديگر بصيرت، جنبه ناشناخته آن است که بر حواس، احساسات، يا تفکرات مستند نيست. در واقع اين نوع بصيرت، بر اساس وضعيت روحي فرد و روابط معنوي شکل مي‌گيرد. بصيرت در سطح معنوي نشان دهنده ارتباط فرد با قواي ناشناخته طبيعت است. به بيان روشن‌تر بيان کننده رابطه فرد با خداوند عالم است.

دکتر منطقی در پایان نشست، ایمان به خدا، اعتقاد به معاد، توبه، پایبندی بر انجام طاعات، ذکر و دعا وخدمت به خلق را از گام‌هايي نام برد که طي آن مدیران مي‌توانند در سطح معنوی بصيرت بهره‌مندگردند.